Vieiros

Amputar a perna para que non doa?
O diálogo é a ferramenta de cambio máis poderosa. Se cadra lenta, pero a máis poderosa sen dúbida. Por iso son moitos os momentos en que me encerello en debates que duran moito tempo e que non sei nunca que resultado van ter, pero confío, confío. Cando entro na casa de Jarina Begum xa sei cal é o problema. Sei que o seu home non a deixaba saír da casa por, como din aquí, “sospeitas”. É dicir, que o home encerra á muller porque ten medo de que vaia andar con outros por aí.

A situación chegou, grazas a unha integrante do consello de suburbio e a animadora, a Gayalakshmi, que leva uns meses de diálogo co home, o cal conseguiu que agora a muller poida saír (estamos falando de literalmente, SAÍR) da súa casa para mercar algunha cousa. Pero obviamente as persoas non nacemos para vivir presas, por moito que haxa homes e sociedades que opinen tal cousa sobre as mulleres. E Jarina segue loitando porque quere traballar, como cando estaba solteira.

Aínda así, está claro que as presións son moitas. E o seu home e a súa sogra conseguiron convencela de que a forma de entender o problema era dándolle a volta, é dicir, que o problema o causaba ela por ter tales pretensións e que se se “axustaba” a vivir sen traballar o problema estaría resolto. Por suposto. E se che doe unha perna podes cortala, así non che volve doer máis. Só que o absurdo desta última decisión é evidente para calquera. E iso é o que intentamos que entendan ela e sobre todo a súa sogra, que tamén está presente, que a solución non pasa por amputar o seu dereito a decidir, a traballar, senón por cambiar a quen lle impide exercelo. Iso queda en mans de Gayalakshmi.

25 de xullo... melancolía?
A pesar da distancia, tamén para min é 25 de xullo. Así que comezo o día escoitando a Muiñeira de Cortellas na voz de Xabier Díaz e dáme por pensar quen inventou iso da melancolía galega, de onde saíu tal mito que teño a esperanza de que vai caendo en desuso, quen fixo dunha característica máis dun pobo A característica.

Eu, para empezar, véxome excluída desa definición, teño pouco ou nada de melancólica. E escoitando esta muiñeira afiánzome na nosa música popular para lembrar todos os elementos contrarios á melancolía: a retranca, o humor, a ledicia da festa, as letras picantes, a trivialización da morte, do traballo, de deus é bo e o demo non é malo, a rivalidade entre lugares, o orgullo do propio... Non teño a resposta pero intrígame saber por que ese silencio de todas estas cousas que está aí tan patentes na nosa música e en tantas outras voces (Rosalía de Castro, por exemplo? Quen a fixo a naiciña chorona?).

Penso nesa música que cantamos, polo menos ata hai 30 anos, que é onde comeza a miña infancia, nas nosas festas, nas nosas casas, que cantaruxamos polo baixo ou berramos polo alto en canto hai dúas persoas galegas xuntas (polo menos a rianxeira, ou o miudiño, ou os catro vellos mariñeiros, dálle, muller). Se cadra centrarse na melancolía e non na vitalidade fai da nosa identidade nacional algo menos ameazante, máis “riquiño” aos ollos do centro (non como Cataluña, deus nos libre!). Igual que a nosa música recupera e redefine o que estaba aí, as muiñeiras, as pandeiretas, as cantareiras, a ribeira e o interior, a nosa identidade precisa tamén dese novo aire, perder o cheiro a naftalina e encherse co son suave das voces. Ser, si, ameazante, porque iso demostrará que levamos conseguido algo. Eu deposito na Muiñeira de Cortellas a miña esperanza.

Crónicas anteriores:

• "Durante estes días decateime do moito máis fácil que me resulta o entendemento coas feministas do sur"(1)
• Fai falta que escoite moita xente máis(2)
• A interferencia(3)
• Aquí todo o mundo casa antes dos 25 e se non o fas aí quedaches(4)
• Reconciliarme con esta costa que agora semella tan calma(5)
• Non só os cartos(6)
• Actividades altamente perigosas(7)
• Conexións(8)
• O traballo que custa ser rebelde(9)
• De culebrón, cinema e documental(10)
• Vivía sometida a guerra no seu fogar(11)
• Definitivamente, as cousas cambian(12)
• Hoxe vin...(13)
• Non hai ningún motivo para levar unha vida de violencia(14)
• Acaba de casar e xa lle prohibiron traballar(15)
• Por iniciativa propia(16)